Không chấp nhận "gác tranh chấp cùng vỡ hoang" từ "đường lưỡi bò"

TS Trần Công Trục giải đáp: Tại Điều 15, Mục 2, Phần II, Công ước quy định về việc hoạch định ranh giới hải phận giữa các quốc gia có bờ biển kề nhau hay đối diện nhau: “Khi hai quốc gia có bờ biển kề nhau hoặc đối diện nhau, không nhà nước nào được quyền mở mang vùng biển ra quá đường trung tuyến mà mọi điểm nằm trên đó cách đều các điểm gần nhất của các đường cơ sở dùng để tính chiều rộng hải phận của mỗi nhà nước, trừ phi có sự thỏa thuận ngược lại...”. Hay, tại Điều 74, Phần V, Công ước quy định việc hoạch định ranh giới vùng đặc quyền kinh tế giữa các nhà nước có bờ biển tiếp liền hay đối diện nhau : “Việc hoạch định ranh giới vùng đặc quyền về kinh tế giữa các quốc gia tiếp liền hay đối diện nhau được thực hiện bằng con đường thỏa thuận theo đúng với pháp luật quốc tế như đã nêu ở Điều 38 của Quy chế Tòa án quốc tế để đi đến một giải pháp công bằng”…, thường được gọi là theo nguyên tắc công bằng". Công ước Luật Biển 1982, quy định rất rõ giải quyết vùng chồng lấn ngoại giả, Công ước liên hiệp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS) còn quy định về các giải pháp nhất thời khi các bên có những yêu sách chồng lấn trên các Thềm đất liền hoặc vùng biển quốc tế được xác định trên cơ sở UNCLOS. Điểm 3 điều 74 và Điểm 3 điều 83 UNCLOS quy định rõ, trong khi chờ ký kết thỏa thuận, các quốc gia hữu quan trên ý thức hiểu biết và cộng tác, làm vô cùng mình để đi đến các dàn xếp tạm thời có thuộc tính thực tại và để không phương hại hay cản ngăn việc ký kết các thỏa thuận dứt khoát trong tuổi qua độ này. Các dàn xếp trợ thì không phương hại đến việc hoạch định cuối cùng. Thực tiễn, Việt Nam đã từng hoan nghênh và chủ động đưa ra giải pháp nhất thời đó, như thỏa thuận hiệp tác vỡ hoang chung khu vực 2800 km2 giữa Việt Nam và Malaysia, giữa Việt Nam - Thái Lan và Malaysia, hay như trong thương thảo giữa ta với Indonesia đang tiến hành và Việt Nam đã chủ động đề xuất hợp tác khai phá chung trên các vùng chồng lấn. Trong vịnh Bắc Bộ, mặc dầu đã phân giới rõ ràng, Việt Nam vẫn sẵn sàng ký hiệp định đánh cá chung với TQ tạo điều kiện cho đôi bên giải quyết công ăn việc làm, đời sống cho dân cư đôi bên từ trước đến nay vẫn tồn tại. Gần đây, Việt Nam cũng đã ký thỏa thuận vỡ hoang chung với Trung Quốc mỏ dầu vắt ngang qua đường biên cương trên vịnh Bắc Bộ, đó là những thực tại có ý nghĩa. Rõ ràng là Việt Nam không từ chối các giải pháp lâm thời trên cơ sở UNCLOS. Tuy nhiên, Việt Nam chẳng thể chấp nhận ý kiến gác tranh chấp cùng cộng tác dựa trên yêu sách đường biên giới biển chiếm gần 85% diện tích Biển Đông, chẳng dựa trên cơ sở pháp lý nào và hoàn toàn trái ngược với ý thức của UNCLOS, để tạo ra “vùng chồng lấn” nhằm tìm mọi cách thực hiện chủ trương “gác tranh chấp cùng khẩn hoang” trong hải phận và thềm lục địa hợp pháp của các nhà nước ven Biển Đông . Hồng Chuyên (chọn đăng)