Vỉa hè trước cửa, cứ tưởng của mình

Quây kín gốc cây làm nơi đun nấu Có cũng như chơi lề đường là một phần không gian công cộng dành cho người đi bộ theo quy định của Luật giao thông đường bộ, song song, còn là thứ không thể thiếu trong kiến trúc thành thị. Nhưng thực tế, lề đường trên nhiều tuyến phố của Hà Nội từ lâu đã không được dùng đúng với chức năng vốn có bởi nó đã trở thành nơi gắn với hoạt động mưu sinh của nhiều hộ kinh dinh. Không chỉ bung ra cà phê, cơm, phở vỉa hè, trà đá, trà chanh “chém gió”, thậm chí mọi sinh hoạt thường ngày phục vụ nhu cầu của các hộ kinh dinh và người dân cũng được “phơi” sát mặt đường. Khảo sát tại tuyến phố Nguyễn Khuyến, phường Văn Miếu, quận Đống Đa, chúng tôi nhận thấy khá nhiều hộ kinh dinh tận dụng hạ để làm nơi thổi nấu, bày biện thực phẩm, bán hàng ngay trên lối đi lẽ ra chỉ dành riêng cho người đi bộ như cửa hàng bún chả, nem rán ngay cạnh ngõ Nguyễn Khuyến. Chính cho nên, nhiều người phải tìm cách “né” trở ngại vật bằng cách đi bộ dưới lòng đường. Tủ điện trở thành nơi bày bát, đũa Di chuyển qua phố Văn Miếu, cách đó vài chục mét, chúng tôi phát hoảng khi thấy nhân viên một cửa hàng bún chả tại số 9 Văn Miếu nướng thịt ngay dưới chân cột điện, xung quanh là cả đống dây, chỉ cần sơ suất một tẹo là có thể xảy ra cháy, nổ, mất an toàn cho các hộ dân sinh sống tại đây. Ngay cả dưới những gốc cây xanh làm đẹp hè phố dọc dãy quán bán hàng ăn các loại như cơm rang, phở mỳ xào, trước cửa số nhà 279 Văn Miếu cũng được một số hộ dân quây kín, đặt bếp than tổ ong làm nơi thổi nấu, gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến mỹ quan thành thị. Tại nhiều tuyến phố sầm uất khác, nhiều cửa hàng buôn bán vật liệu xây dựng còn xâm lấn hò làm nơi bày bán sắt thép, sơn và những cuộn giấy dán tường… Chị Nguyễn thư thái - ở phường Giảng Võ, quận Ba Đình cho hay, nhiều hôm đưa con đi dạo phố, chị không thể nhận ra đâu là thềm vì nó đã bị người dân chiếm dụng một cách không tiếc thương. Không ít lần chị buộc phải đi xuống lòng đường - nơi chỉ dành cho các công cụ liên lạc, thậm chí người tham gia liên lạc cũng phải chen lấn mới có đường đi và khả năng va quyệt với người đi bộ là rất cao. Trong khi đó, tại ngõ Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm - một con ngõ khá thái hoà, nơi tụ hội đông khách nước ngoài đi bộ vãng cảnh xung quanh khu vực hồ Hoàn Kiếm, chúng tôi nghe một số khách du lịch nước ngoài phàn nàn họ phải mướt mồ hôi Di chuyển từng bước trong “rừng” xe được dựng kín bởi các hộ kinh doanh hàng ăn từ bún đậu mắm tôm, cơm rang, bún, miến,... Từ đầu phố Phan Chu Trinh kéo dài tới tận phía sau khách sạn De l’opera Hanoi (khách sạn Dân chủ cũ). Về nguyên tắc, hò dành cho người đi bộ nhưng thực tiễn tại nhiều tuyến phố mà phóng viên đã khảo sát thì gần như đã trở nên nơi bày bán đủ loại hàng hóa. Người kinh doanh cũng chẳng mấy quan tâm người đi bộ làm thế nào len lách trên những lối đi đã bị họ xâm lấn một cách ngang nhiên. Thổi nấu ngay dưới chân cột điện “Xẻ thịt” không gian chung Với suy nghĩ, không gian trước cửa nhà mình thuộc về… mình, nhiều cơ sở rửa xe còn bình thản “hành nghề” trên hạ, lòng đường, bất chấp người tham gia giao thông tương hỗ đông đúc. Đơn cử như điểm rửa xe máy tại số 4 Nguyễn Thái Học, phường Cửa Nam và cơ sở rửa xe ô tô nằm ngay trên phố Lê Thánh Tông, quận Hoàn Kiếm, chúng tôi nhận thấy viên chức đang rửa xe ngay dưới lòng đường. Dù rằng thời tiết tạnh ráo nhưng cả một đoạn đường ngập ngụa nước thải từ dịch vụ rửa xe của cơ sở này. Trên một số tuyến đường, cơ quan chức năng xác định bằng một vạch sơn chia ranh giới dành cho các hộ kinh doanh, thế nhưng, bất chấp những chũm ấy, đa số lề đường ở đô thị vẫn… chẳng có lối cho người đi bộ (cho dù lề đường có nơi rộng tới 4 - 5m). Không ít người dân đặt câu hỏi vì sao việc kinh doanh, buôn bán trên hạ diễn ra sức khai nhưng chưa được cơ quan chức năng xử lý triệt để. Dịch vụ rửa xe xâm lấn thềm, lòng đường Ngay tại khu tái định cư Nam Trung Yên, người dân còn tận dụng thềm để trồng rau và dùng diện tích dành cho sinh hoạt chung làm nơi chăn nuôi gia cầm. Đề đạt tới Đường dây nóng Báo ANTĐ, một số hộ dân sinh sống tại đây cho biết, nếu tình trạng này tiếp chuyện tái diễn thì chẳng mấy chốc phần phong cảnh chung của khu chung cư sẽ bị biến thành “nông trại”. Mặc dù thời kì qua, đô thị đã có nhiều giải pháp để xử lý các vấn đề liên hệ đến hoạt động mưu sinh của những người buộc phải kiếm sống nơi thềm, lòng đường, thế nhưng, mọi tranh luận vẫn không có lối ra, không tìm được giải pháp tối ưu… Và đó cũng chính là câu chuyện về nghịch lý thềm ở Hà Nội. Nhóm PV Bạn đọc