Đừng sợ trò cá biệt

học trò nào cũng cần động viên, khích lệ HS hạnh kiểm tốt đó từ đầu tháng 3 cho đến khi bị bắt, chưa đầy một tháng, đã xơi gọn 7 vụ cướp giật, vụ thứ 8 thì bị bắt. Rõ ràng, vấn đề xếp loại hạnh kiểm chỉ tương đối và là một góc tư cách. Ngược lại, HS xếp loại hạnh kiểm trung bình, yếu chưa hẳn là "cá biệt”. Vậy phân loại HS bình thường và HS cá biệt như cách làm bây giờ nên chăng? Câu đáp là không nên. Với "ác danh” đó, trò cá biệt dễ tự ti, bất cần, mất niềm tin mình có thể giành được phần thưởng đặc biệt nào đó thời đi học. Có thể cảnh ngộ khiến các em ngỗ nghịch, nhưng bản chất đâu phải đều đáng "bỏ đi”. Vậy mà không ít thầy cô công khai việc "sợ” HS cá biệt, sợ bảo ban các em lại tiếng là thoá mạ, bị phê bình, đuổi việc… Hàng loạt vụ bạo lực học đường nhức nhói xuất hiện mỗi ngày, đặc biệt là xung đột thầy - trò cho thấy cá tính của học sinh cá biệt vẫn gây hoang mang cho nhà trường, thầy cô, hơn là được tôn trọng, thông cảm, cảm hóa. Nhiều em phải sống hai mặt bên ngoài, bên trong, mỗi bên một nẻo với mâu thuẫn và bế tắc, ranh giới dẫn tới hành xử ngông cuồng rất mỏng manh. Không có HS nè cá biệt, không nên gọi các em là HS cá biệt, phân loại HS thường ngày và HS cá biệt là cách làm không nên, nhiều thầy cô đã lên tiếng. Hiệu trưởng Trường THPT Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội) Nguyễn Tùng Lâm cho rằng: Những hành vi thô bạo gây tổn thương HS đều hướng dẫn đến sự thất bại trong giáo dục. Vấn đề là người lớn có khêu gợi được điểm tốt lành trong các em không, hay chỉ tùy tiện la mắng? Trong kế hoạch ôn tập cho HS lớp 12 bây chừ, trường THPT Trần Hưng Đạo (Thanh Xuân, Hà Nội) khá đặc biệt khi tổ chức 3 lớp học Toán, Văn và Ngoại ngữ cho những HS chưa chăm ngoan, do chính các thầy, cô giáo giỏi lên lớp. Điều này gợi nhớ chuyện nên danh của vị giám đốc marketing toàn cầu của một Tập đoàn Pepsi bây chừ, anh Trần Bảo Minh. Thời đi học đầu năm cấp 3 từng bị liệt vào HS cá biệt, Minh đã đóng cửa cùng thầy ôn lại tri thức cơ bản của toán, lý để giữa năm lớp 11 được làm lớp phó rồi lớp trưởng. Cuối năm đó, HS cá biệt này được cùng lúc chọn vào hai đội tuyển giỏi toán, lý năm đó và cứ thế đi lên... Nhà giáo Phạm Toàn cho hay: Trong tiếng Pháp, tượng không có thuật ngữ "HS cá biệt” mà chỉ có "enfant difficile” - những con trẻ "có vấn đề”, khó học khó dạy, chứ không là những trẻ mỏ cá biệt theo định mệnh! Ông băn khoăn: Chưa thấy tầng lớp có một nghiên cứu nào xem những HS cá biệt nghĩ gì về bản thân chúng. "Bởi muốn chữa cho chúng, chẳng thể chỉ chữa cách chúng nhìn từng lớp, phải chữa vào chỗ hiểm nhất là cách chúng tự đánh giá bản thân. Vì trong cách đó sẽ hàm chứa những ẩn ức của chúng với người lớn, với các thể chế của xã hội…”. Hiện đang đổi mới giáo dục cơ bản, toàn diện, trách nhiệm từng lớp của toàn ngành không phải là bề nổi, có đông HS đoạt giải quốc tế hay xếp hạng cao thế giới, mà đó phải là thực chất các nhà trường khi giáo dục thành công mọi trẻ nít "có vấn đề”. Tức nhà trường càng có nghĩa vụ từng lớp bao lăm, càng hạn chế được tồi, tội phạm tầng lớp bấy nhiêu và trái lại. Thầy cô, nhà trường phải thể hiện bổn phận xã hội của mình một cách toàn diện, chứ không phải chỉ ở một số khía cạnh như tỷ lệ đỗ cao, vào ĐH, CĐ đông, còn với HS cá biệt lại chỉ tránh cho xa hoặc vờ như không biết. Trường nội trú IVS - Viện Nghiên cứu phát triển Võ VN và Thể thao (thuộc Liên hiệp các Hội KH&KT VN) là một trong những đơn vị tiên phong cả nước tiếp nhận những HS bị các trường xếp vào "cá biệt”. Phương châm của nhà trường: "HS cá biệt là HS đặc biệt. Hãy để chúng tôi khơi dậy những tố chất tài năng về một trong các lĩnh vực thể thao, văn hóa, nghệ thuật, khoa học, kỹ thuật đang tiềm ẩn, chưa được đánh thức trong những đứa con đặc biệt của bạn”. Thanh Như